Przeszkoda powinowactwa

Na wstępie wyjaśnić należy, że przeszkodą małżeńską w znaczeniu szerszym jest każda okoliczność, która z mocy prawa Bożego bądź ludzkiego nie pozwana na ważne albo godziwe zawarcie małżeństwa. Natomiast w ścisłym znaczeniu jest to okoliczność bądź sytuacja osobowa dotycząca bezpośrednio przyszłego małżonka nie pozwalająca na jego ważne zawarcie.

Zgodnie z kan. 1073 KPK „Przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa".

Jedną z takich przeszkód jest przeszkoda powinowactwa. Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 1092 stanowi, że:

„Powinowactwo w linii prostej powoduje nieważność małżeństwa we wszystkich stopniach".

Powinowactwo zachodzi pomiędzy mężem a krewnymi żony oraz pomiędzy żoną a krewnymi męża. Podstawą powinowactwa jest ważnie zawarte małżeństwo, choćby było niedopełnione.

Powinowactwo, tak jak pokrewieństwo może zachodzić w linii prostej oraz w linii bocznej.

Linia prosta obejmuje wstępnych i zstępnych, a więc dziadków, pradziadków, rodziców, dzieci, wnuki, itp.). W linii prostej jest tyle stopni, ile urodzeń, czyli osób, nie licząc przodka.

Nieważne będzie małżeństwo zawarte pomiędzy krewnymi drugie małżonka w linii prostej, np. syn męża (czyli jego krewny w I stopniu w linii prostej) jest w powinowatym żony w takim samym stopniu – I stopień linii prostej. Przeszkoda zachodzi więc między wdowcem a krewnymi wstępnymi i zstępnymi zmarłej żony oraz między wdową a krewnymi wstępnymi i zstępnymi zmarłego męża. Będzie to zatem relacja pasierb – macocha, ojczym – pasierbica, teść – synowa, teściowa – zięć.

Przeszkoda powinowactwa wiąże tylko i wyłącznie ochrzczonych katolików, którzy na mocy obowiązującego prawa kanonicznego są zobowiązani do zachowania formy kanonicznej zawarcia małżeństwa. Jednakże przeszkoda taka występuje między katolikiem a osobą nieochrzczoną lub ochrzczonym niekatolikiem.

Od przeszkody powinowactwa można uzyskać dyspensę, z wyjątkiem sytuacji, kiedy występowałaby wątpliwość co do pokrewieństwa stron linii prostej. Nie mógłby więc uzyskać dyspensy np. ojczym usiłujący zawrzeć związek małżeński ze swoją pasierbicą, jeśli istniałoby podejrzenie, że mogłaby być jego córką zrodzoną przed zawarciem małżeństwa.

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy uznaje przeszkodę powinowactwa w linii prostej. Z ważnych powodów dopuszcza on jednak możliwość zawarcia małżeństwa za zgodą sądu.

Autor: adw. Małgorzata Nowosielska-Margas (tel. 793 196 520)