Przeszkoda przyzwoitości publicznej

Na wstępie wyjaśnić należy, że przeszkodą małżeńską w znaczeniu szerszym jest każda okoliczność, która z mocy prawa Bożego bądź ludzkiego nie pozwana na ważne albo godziwe zawarcie małżeństwa. Natomiast w ścisłym znaczeniu jest to okoliczność bądź sytuacja osobowa dotycząca bezpośrednio przyszłego małżonka nie pozwalająca na jego ważne zawarcie.

Zgodnie z kan. 1073 KPK „Przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa".

Jedną z takich przeszkód jest przeszkoda przyzwoitości publicznej. Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 1093 stanowi, że:

„Przeszkoda przyzwoitości publicznej powstaje z nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu życia wspólnego albo z notorycznego lub publicznego konkubinatu. Powoduje zaś nieważność małżeństwa w pierwszym stopniu linii prostej między mężczyzną i krewnymi kobiety i odwrotnie".

Źródłem tej przeszkody jest bliskości osób powstała z zawarcia nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu życia wspólnego albo z notorycznego lub publicznego konkubinatu lub związku cywilnego, w którym zaistniało współżycie cielesne.

Według powyższego kanonu nieważność małżeństwa występuje tylko w pierwszym stopniu linii prostej, między mężczyzną a krewnymi kobiety lub między nią a krewnymi mężczyzny.

Nieważne małżeństwo na zewnątrz ma postać prawdziwego małżeństwa, ale na skutek np. braku odpowiedniej formy, wystąpienie przeszkody zrywającej, czy też wystąpienia wady zgody jest ono nieważne. Małżeństwo takie powoduje przeszkodę przyzwoitości publicznej, jeżeli między rzekomymi małżonkami doszło do rozpoczęcia wspólnego życia.

Konkubinat natomiast, jest to trwałe niezalegalizowane pożycie kobiety i mężczyzny na wzór małżeński. Uznaje się go za notoryczny, gdy jest o nim wiadomo powszechnie i nie da się go ukryć, bądź też, jeśli został stwierdzony sądownie. Publiczny jest wówczas, gdy wie o nim wiele osób, albo jest prawdopodobne, że niedługo będzie oni wiadomo powszechnie.

Przeszkoda przyzwoitości publicznej ustaje przez udzielenie dyspensy. Samo zerwanie pożycia przez strony na skutek np. stwierdzenia nieważności małżeństwa lub uzyskania rozwodu cywilnego czy też zakończenia konkubinatu nie powoduje ustania tej przeszkody.

Kodeks Prawa Rodzinnego i Opiekuńczego nie zna przeszkody przyzwoitości publicznej.

Autor: adw. Małgorzata Nowosielska-Margas (tel. 793 196 520)