Przeszkoda różnej religii

Na wstępie wyjaśnić należy, że przeszkodą małżeńską w znaczeniu szerszym jest każda okoliczność, która z mocy prawa Bożego bądź ludzkiego nie pozwala na ważne albo godziwe zawarcie małżeństwa. Natomiast w ścisłym znaczeniu jest to okoliczność bądź sytuacja osobowa dotycząca bezpośrednio przyszłego małżonka nie pozwalająca na jego ważne zawarcie.

Zgodnie z kan. 1073 KPK „Przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa|".

Jedną z takich przeszkód jest przeszkoda różnej religii. Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 1086 stanowi, że:

„§ 1. Nieważne jest małżeństwo między dwiema osobami, z których jedna została ochrzczona w Kościele katolickim lub była do niego przyjęta i nie odłączyła się od niego formalnym aktem, a druga jest nieochrzczona.
§ 2. Od tej przeszkody można dyspensować tylko po wypełnieniu warunków, o których w kan. 1125 i 1126.
§ 3. Jeśli podczas zawierania małżeństwa strona była powszechnie uważana za ochrzczoną albo jej chrzest był wątpliwy, należy domniemywać, zgodnie z kan. 1060, ważność małżeństwa, dopóki w sposób pewny nie udowodni się, że jedna strona była ochrzczona, druga zaś nieochrzczona".

Przeszkoda dotyczy zatem osoby ochrzczonej w Kościele Katolickim lub do niego przyjętej, która z niego nie wystąpiła formalnym aktem oraz osoby nieochrzczonej.

Sakrament Chrztu Świętego jest ważnie udzielony przez obmycie wodą przy użyciu odpowiednich słów formy podanej w księgach liturgicznych, a udzielający go miał właściwą intencję. Przyjęcie sakramentu potwierdza świadectwo chrztu, a w sytuacji, gdy nie można go uzyskać – zeznania wiarygodnych świadków, zaprzysiężonego zeznania osoby zainteresowanej bądź też domniemania popartego wiarygodnymi poszlakami.

Gdyby przed ślubem pojawiła się wątpliwość czy dana osoba została ochrzczona, należy przeprowadzić odpowiednie dochodzenie. W sytuacji gdyby nie udało się wyjaśnić wątpliwości należy udzielić chrztu warunkowo. Nie powinno się jednak chrzcić warunkowo osoby będącej nie katolikiem, która nie chce być przyjęta do Kościoła Katolickiego, może ona ubiegać się o dyspensę.

Wątpliwości co do przyjęcia chrztu, które pojawiły się po zawarciu małżeństwa, nie skutkują jego nieważnością. Uznaje się je za ważnie zawarte, dopóki nie udowodni się na pewno, że strona nie została ochrzczona.

Przeszkoda ta ustaje w momencie przyjęcia chrztu przez osobę nieochrzczoną bądź też uzyskania dyspensy. Zgodnie z przepisami prawa kanonicznego, aby otrzymać dyspensę należy spełnić określone warunki wskazane w kan. 1125 i kan. 1126 KPK.

Kan. 1125 dotyczy tzw. rękojmi i poleca, by strona katolicka złożyła oświadczenie, że jest gotowa odsunąć od siebie niebezpieczeństwo utraty wiary, jak również złożyć przyrzeczenie, że uczyni wszystko, co w jej mocy, aby wszystkie dzieci zostały ochrzczone i wychowane w Kościele katolickim. Druga strona, a więc nieochrzczona, powinna być jedynie powiadomiona o składanych przyrzeczeniach strony katolickiej, tak aby rzeczywiście była świadoma treści przyrzeczenia i obowiązku strony katolickiej. Kanon poleca też pouczenie obydwu stron o celach oraz istotnych przymiotach małżeństwa, których nie może wykluczać żadna ze stron.

Kodeks rodzinny i Opiekuńczy nie zna przeszkody różności religii.

Autor: adw. Małgorzata Nowosielska-Margas (tel. 793 196 520)