Przeszkoda święceń

Na wstępie wyjaśnić należy, że przeszkodą małżeńską w znaczeniu szerszym jest każda okoliczność, która z mocy prawa Bożego bądź ludzkiego nie pozwala na ważne albo godziwe zawarcie małżeństwa. Natomiast w ścisłym znaczeniu jest to okoliczność bądź sytuacja osobowa dotycząca bezpośrednio przyszłego małżonka nie pozwalająca na jego ważne zawarcie.

Zgodnie z kan. 1073 KPK „Przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do ważnego zawarcia małżeństwa|".

Jedną z takich przeszkód jest przeszkoda święceń. Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 1087 stanowi, że „Nieważnie usiłują zawrzeć małżeństwo ci, którzy otrzymali święcenia".

Kościół Katolicki bezwzględnie zakazuje zawierania małżeństwa przez osoby duchowne. Przez święcenia rozumie się diakonat, prezbiteriat i episkopat. Przeszkodą objęty został również diakon żonaty, tzn., że nie może on ważnie wstąpić w nowy związek małżeński po śmierci swojej małżonki. Diakoni stali, którzy jako żonaci przyjęli święcenia, są wyjęci spod przepisów o celibacie.

Przeszkoda święceń ustaje:

1. mocą dyspensy, zastrzeżonej Stolicy Apostolskiej, lub

2. na skutek prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność święceń, albo:

3. jeżeli święcenia były przyjęte pod przymusem.

Udzielenie dyspensy jest poprzedzane dochodzeniem prowadzonym przez ordynariusza miejsca inkardynacji duchownego, ewentualne ordynariusz miejsca zamieszkania duchownego bądź w przypadku proporcjonalnie ważnej przyczyny – inny ordynariusz delegowany przez Kongregację Nauki Wiary. Uzyskując dyspensę duchowny zostaje zwolniony ze wszystkich praw i obowiązków wynikających ze święceń.

Ważność święceń może zostać zaskarżona przez samego zainteresowanego bądź przez ordynariusza, któremu duchowny podlega lub w którego diecezji był święcony. W momencie potwierdzenia nieważności święceń duchowny traci wszystkie prawa związane z wykonywaniem święceń, ale również nie obciążają go żadne zobowiązania.

Kościelce prawo karne przewiduje surowe sankcje za usiłowanie zawarcia małżeństwa przez osoby duchowne. Z mocy prawa traci on wówczas urząd kościelny i na mocy samego faktu zaciąga karę suspensy. A gdyby nie przyjął upomnienia i nie naprawił zgorszenia, może otrzymać znacznie surowszą sankcję kościelną, a w ostateczności nawet zostać wydalony ze stanu duchownego (powyższe nie niesie za sobą dyspensy od zachowania celibatu).

Przepis prawa rodzinnego nie uznają przeszkody święceń, jako przesłanki wyłączającej ważność umowy małżeńskiej.

Autor: adw. Małgorzata Nowosielska-Margas (tel. 793 196 520)