Przywilej Pawłowy, czyli rozwiązanie małżeństwa na korzyść wiary

Możliwość rozwiązania małżeństwa, poza dyspensą od małżeństwa niedopełnionego oraz przywilejem wiary, daje również, tzw. przywilej Pawłowy.

Zgodnie z kan. 1143 KPK:
§ 1. Małżeństwo zawarte przez dwie osoby nie ochrzczone zostaje rozwiązane na mocy przywileju pawłowego dla dobra wiary strony, która przyjęła chrzest, przez sam fakt zawarcia nowego małżeństwa przez stronę ochrzczoną, jeśli strona nieochrzczona odeszła.
§ 2. Uważa się, że strona nieochrzczona odchodzi, jeżeli nie chce mieszkać ze stroną ochrzczoną lub mieszkać z nią w zgodzie bez obrazy Stwórcy, chyba że strona ochrzczona po przyjęciu chrztu dała słuszny powód odejścia.

Z powyżej zacytowanego kanonu wynika, że przywilej Pawłowy rozwiązuje pierwsze małżeństwo zawarte przed chrztem z chwilą zawarcia nowego małżeństwa, pod warunkiem, że:

a) pierwsze małżeństwo zostało zawarte przez osoby nieochrzczone;
b) jeden z małżonków ważnie przyjmuje sakrament chrztu;
c) strona, która nie przyjęła chrztu odchodzi, przez co należy rozumieć niechęć do wspólnego zamieszkania bądź niechęć do wspólnego mieszkania z jednoczesnym odejściem moralnym, a inicjatywa odejścia nie może pochodzić od małżonka ochrzczonego;
d) pierwsze małżeństwo niesakramentalne rozwiązuje się na korzyść wiary strony, która przyjęła chrzest w samym momencie zawarcia przez nią nowego małżeństwa ze stroną katolicką.

Aby strona ochrzczona ważnie zawarła małżeństwo należy interpelować (zadać pytanie) stronę nieochrzczoną:

a) czy i ona chciałaby przyjąć chrzest,
b) czy przynajmniej chciałaby zgodnie mieszkać ze stroną ochrzczoną bez tzw. obrazy Stwórcy.

Interpelacja ta winna nastąpić po chrzcie, jednakże z uwagi na ważną przyczynę może to nastąpić jeszcze przed chrztem.

W praktyce co raz częściej występują zastosowania przywileju Pawłowego. Ma to miejsce zazwyczaj, gdy osoba emigruje z kraju, gdzie przyjęcie chrztu nie było czymś oczywistym i gdzie zawarła już związek małżeński z osobą również nieochrzczoną, który następnie został zakończony przez rozwód. Podczas wizyty w kancelarii parafialnej dowiaduje się, że pierwsze małżeństwo cywilne ma znaczenie dla zawarcia kolejnego związku kościelnego. W tej sytuacji proboszcz winien zwrócić się do sądu kościelnego celem ustalenia czy zachodzą przesłanki do zastosowania przywileju Pawłowego.

Autor: adw. Małgorzata Nowosielska-Margas (tel. 793 196 520)